Fundacja Obserwatorium Demokracji Cyfrowej złożyła wniosek w konsultacjach Ministerstwa Cyfryzacji w sprawie krajowej implementacji Digital Services Act, czyli unijnego Aktu o usługach cyfrowych. Zabiegamy o poszerzoną i aktywną rolę dla Państwowej Komisji Wyborczej. Treść naszych uwag poniżej,
Wzięliśmy też udział w spotkaniu konsultacyjnym w Ministerstwie Cyfryzacji. Główne wnioski dotyczą faktu, że Ministerstwo Cyfryzacji zostawia “wolną rękę” dla UKE w zakresie sprawowania niezależnego nadzoru nad dezinformacją i wrażliwymi kwestiami moderacyjnymi. W zakresie tego, co ma być uznawane za treść nielegalną, MinCyfr odsyła do Kodeksu karnego. Wzmocnienia PKW w zakresie faktycznego monitorowania treści wyborczych w sieci nie nastąpi w implementacji dyskutowanego właśnie aktu. W czasie spotkania zapowiedziano też, że w kolejnej wersji ustawy pojawią się konkretne środki tymczasowe umożliwiające UKE oraz UOKiK nakładanie ograniczeń w zakresie świadczenia niektórych usług (nie uściślając jakich oraz na jak długo).
***
Konsultacje publiczne – MinCyfr – DSA
Jako Fundacja Obserwatorium Demokracji Cyfrowej z uznaniem przyjmujemy sprawne dążenie do wdrożenia Aktu o usługach cyfrowych do polskiego systemu prawnego.
Działania naszej Fundacji są skupione na kwestiach związanych z nadzorem nad treściami wrażliwymi w sieci, a w szczególności z moderacją treści politycznych i społecznych, przejrzystością reklamy politycznej w sieci oraz zapobieganiem nowym formom naruszania procesów wyborczych.
Jesteśmy przekonani, że z punktu widzenia zapewnienia dostępu do powszechnych, równych i bezpośrednich wyborów korzystne byłoby poszerzenie katalogu organów właściwych w zakresie nadzoru nad Aktem o usługach cyfrowych o niezależną instytucję skupioną na zapewnieniu bezpieczeństwa i przejrzystości wyborów w Polsce.
Jako najbardziej oczywisty przykład takiego organu na myśl przychodzi Państwowa Komisja Wyborcza, która jest odpowiedzialna za sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego oraz sprawdzanie wykonania przez partie polityczne obowiązku prowadzenia rejestrów wpłat.
Ustawowe wskazanie PKW jako organu wspierającego krajowego koordynatora do spraw usług cyfrowych odpowiadałoby na wskazywaną przez Komisję Europejską rolę, jaką Akt o usługach cyfrowych ma pełnić w zakresie wyborczym.
W opublikowanych w marcu 2024 roku wytycznych (Communication of the Commission. Approval of the content of a draft Communication from the Commission on Guidelines for providers of Very Large Online Platforms and Very Large Online Search Engines on the mitigation of systemic risks for electoral processes pursuant to the Digital Services Act) Komisja dokonuje znaczącego rozbudowania zakresu działania Aktu o usługach cyfrowych poprzez wprowadzenie szczegółowych pojęć dotyczących przejrzystości wydatków na reklamę polityczną w sieci, moderacji treści syntetycznych/deep fakes, transparentności działań influenserów politycznych czy demonetyzacji
treści dezinformujących. Wszystkie te zjawiska wydają się być poza dotychczasowym zakresem działania zarówno Urzędu Komunikacji Elektronicznej, jak i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta.
Z perspektywy strategicznej Akt o usługach cyfrowych ma szansę służyć jako katalizator dla wytworzenia silnego i niezależnego ośrodka nadzoru nad cyfrowymi ryzykami wyborczymi. Jeżeli na tym etapie implementacji rozporządzenia niemożliwe jest poszerzenie katalogu instytucji sprawujących lub wspierających nadzór nad Aktem o usługach cyfrowych jako wyjątkowo ważna jawi się konieczność skutecznego przeszkolenia i dofinansowania organów UKE i UOKiK w zakresie ryzyk i szans wykorzystania narzędzi online na procesy demokratyczne.